Kontrol vanası, hattaki akışkanın sıcaklık, basınç, debi seviyesi gibi durumlarını kontrol etmek amacıyla kullanılan vanadır. Vanada yer alan kontrol cihazından alınan sinyallere göre akış geçişi için vana açılır veya kapanır. Kontrol vanalar tam açık veya tam kapalı olarak akışkanın geçişini kontrol altına alabilir. Ayrıca akışkanın değişimine göre akışkanın belirli oranda geçmesi de sağlanabilir.

Kontrol vanalara sayesinde sistemin sürekli olarak izlenmesi gerekmez. Kontrol vanaları sinyaller sayesinde her an durumu analiz eder ve otomatik olarak çalışır. Bu nedenle kontrol vanalarının kullanımı oldukça yaygındır. Su, kızgın su, sıcak su, buhar, gaz gibi farklı akışkanlarla sorunsuzca çalışabilir.

Kontrol vanası, tesisatı daima gözetim altında tutan ve gerekli durumlarda müdahale eden emniyet vanalarından biridir. Sinyal üreten kontrolör sayesinde tesisattaki değişimler an be an tespit edilebilmektedir. Böylece herhangi bir sorun çıkmadan akışkanın kesilmesi, serbest bırakılması veya kısılması sağlanabilir.

Kontrol vanasının sunmuş olduğu avantajları yanı sıra farklı amaçlarda kullanılabilmesi, bu vananın birçok farklı sektör tarafından tercih edilmesine neden olmaktadır. Kontrol vanası çeşitleri şöyledir:

• Seviye Kontrol Vanası

• Oransal Kontrol Vanası

• Pnömatik Kontrol Vanası

• Basınç Kontrol Vanası

• Otomatik Kontrol Vanası

• Buhar Kontrol Vanası